سبد خرید شما خالی است.
ام الامرض نزله و زکام
نزله و زکام
در سخن پزشکان ایران و سرزمینهای اسلامی، خروج ترشحات فرودآمده از سر از طریق بینی، «زکام» نامیده میشود، همین ترشحات اگر از پشت حلق فرو بریزند به بیان حکیمان «نزله» نام میگیرند.
نزله و زکام براساس سببشناسی حکما، به هشت گونه تقسیم میشوند؛ نکات زیادی در تطبیقدهی و تناظر اقسام «زکام و نزله» با بیماریهایی مانند سرماخوردگی یا نازوفارنژیت، سینوزیت، و رینیت آلرژیک وجود دارد که در این نوشتار نمیگنجد اما صرفنظر از جزئیات تخصصی، توجه به یک نکته بسیار ضروری است:
اصل بسیار مهم و تعیینکننده در درمان همۀ اقسام هشتگانۀ زکام و نزله، این است که نخست گرم یا سرد بودن ترشحات از هم افتراق داده شود و براساس این افتراق، رویکرد درمانی درست و سودمند انتخاب شود.
معیارهای بالینی افتراق گرمی از سردی در نزله و زکام
مادۀ نزله و زکام بر اساس چند ویژگی قابل تقسیمبندی و افتراق است:
- قوام ترشحات (رقیق یا غلیظ بودن ترشحات)
- رنگ ترشحات (بیرنگ، سفید، خاکستری، زرد، سبز، و طیفهای بینابینی)
- تأثیر حسی ترشحات بر مخاط حلق یا بینی (مانند سوزش و خارش و گزش در بینی و حلق)
- همراهی با نشانههای گرمی یا سردی در سر و صورت و چشم
- تغییرات صدا (خشونت صدا، گرفتگی صدا، تودماغی شدن صدا…)
- علایم سیستمیک (مانند تب)
- علایم ویژۀ دیگر در زبان، نبض، و ادرار.
علائم نزله گرم
- رقیق و آبکی بودن ترشحات
- بیرنگی یا زرد بودن ترشحات
- ایجاد خارش، سوزش و گزش در مخاط بینی و راههای هوایی
- پیدایش سرخی چشم و چهره همراه با احساس حرارت در آنها
- خروج رطوبات سوزنده از بینی
- ادرار زرد
در این حالت، باید داروهایی استفاده شوند که کیفیت و قوام ترشحات نزله و زکام گرم را اعتدال ببخشد یعنی هم از تندی و گرمی ترشحات بکاهند و هم آنها را قدری غلیظتر کنند تا از تشدید عوارض و ورود و نفوذ این ترشحات به اعضای دیگر بدن جلوگیری شود.
بهیاد داشته باشید که نفوذ ترشحاتِ رقیقِ سوزان به مجاری گوش، راههای تنفسی و بافت ریه، دستگاه گوارش، نیامهای عضلات مجاور دستگاه تنفس و ستون فقرات، عامل بسیاری از ابتلائات بعدی شمرده میشود و از همین رو بوده است که حکما، زکام و نزله را «مادر بیماریها» (امّ الامراض) میدانستند.
مصرف گیاهان دارویی با طبیعت گرم در درمان نزله و زکام گرم، زیانآور شمرده میشود؛
علت بروز نزله گرم:
علت داخلی: مزاج بیش از حد گرم
علت خارجی:قرار گرفتن در آفتاب ،در معرض آتش بودن، ادویه های تند و گرم ، بوهای تند
علائم نزله سرد
- سنگینی سر
- سردرد
- احساس کشیدگی در پیشانی
- گرفتگی شدید بینی
- ترشح شدید بزاق
- احساس بوی دود و عفونت هنگام بوییدن اشیا
- اختلال در حس چشایی
- تو دماغی صحبت کردن
- وجود خلط غلیظ سفیدرنگ (در حلق یا بینی)
- گزیدن زبان هنگام خواب و تناول غذا
تدابیر در نزله سرد کاملا برعکس نزله گرم است که در بالا گفته شد.
علت بروز نزله سرد:
علت داخلی:ضعف مغز در اثر سردی
علت خارجی:قرار گرفتن طولانی مدت در سرما
تدابیر کلی نزله
- مراجعه به پزشک
- پرهیز از مصرف خوراکی های نفاخ
- پرهیز از مصرف گوشت غلیظ
- پرهیز از مصرف خوراکی های شور ، ترش و میوه های تازه
- پرهیز از خوابیدن نیمروز و خوابیدن به پشت
- پرهیز از حرکات سنگین
- پاکسازی سر از عامل بیماری زا
- تقویت مغز و معده
- کاهش غذا و نوشیدنی ها